سقف سخت ۲۱ میلیون بیت‌کوین به‌صورت نظری قابل تغییر است، اما در عمل تقریباً غیرممکن است. این محدودیت در کد اصلی بیت‌کوین تعبیه شده و برای تغییر آن نیاز به اجماع تقریباً کامل تمامی مشارکت‌کنندگان شبکه (از جمله ماینرها، توسعه‌دهندگان و نودها) است. هرگونه تغییر در این پارامتر اساسی می‌تواند به انشعاب (فورک) در شبکه منجر شود و اعتماد به غیرمتمرکز بودن و کمیابی بیت‌کوین را تضعیف کند. بنابراین، اگرچه از نظر فنی امکان‌پذیر است، احتمال وقوع آن بسیار کم است.
تاریخچه تلاش‌ها برای تغییر سقف ۲۱ میلیونی بیت‌کوین
از زمان پیدایش بیت‌کوین، سقف عرضه ثابت ۲۱ میلیون واحدی آن به عنوان یکی از بنیادی‌ترین ویژگی‌های این دارایی دیجیتال شناخته شده است. با این حال، طی سال‌ها پیشنهادات مختلفی برای تغییر این محدودیت مطرح گردیده که عموماً با مقاومت گسترده جامعه مواجه شده‌اند. این پیشنهادات معمولاً با اهداف مختلفی مانند افزایش مقیاس‌پذیری، تداوم پاداش استخراج پس از پایان استخراج تمام سکه‌ها یا تطبیق با دیدگاه‌های اقتصادی متفاوت ارائه شده‌اند. اما هر بار، اکثریت قاطع جامعه — متشکل از توسعه‌دهندگان، ماینرها و سرمایه‌گذاران — به دلایل امنیتی، اقتصادی و ایدئولوژیک با این تغییرات مخالفت کرده‌اند.
مخالفت جامعه و چالش‌های فنی
ایجاد اجماع برای تغییر یک پارامتر اساسی مانند سقف عرضه، نیازمند توافق تقریباً کامل تمامی شرکت‌کنندگان در شبکه است. از آنجا که بیت‌کوین یک شبکه غیرمتمرکز بدون نهاد حاکم مرکزی است، هیچ فرد یا گروهی نمی‌تواند به تنهایی در مورد آن تصمیم بگیرد. هر پیشنهاد تغییر به یک هارد فورک نیاز دارد، که در صورت عدم پذیرش توسط اکثریت، می‌تواند به تقسیم شبکه و ایجاد یک ارز جدید منجر شود — همان‌طور که در مورد بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) و سایر فورک‌ها شاهد بودیم. اما حتی این فورک‌ها نیز عموماً سقف ۲۱ میلیونی را حفظ کرده‌اند، زیرا تغییر آن به معنای دور شدن از ارزش‌های اصلی بیت‌کوین و از دست دادن اعتبار است.
چرا ساختن یک جایگزین برای دارایی برتر دشوار است؟
ایجاد یک رقیب جدی برای بیت‌کوین که بتواند جایگاه آن را به عنوان طلای دیجیتال به چالش بکشد، با موانع متعددی روبرو بوده است. این چالش‌ها فراتر از مسائل فنی هستند و به عوامل شبکه‌ای، اعتماد و اثر ذهنی جمعی مربوط می‌شوند.
اثر شبکه و نام تجاری بی‌همتا
بیت‌کوین از قوی‌ترین اثر شبکه در فضای ارزهای دیجیتال برخوردار است. هرچه تعداد کاربران، توسعه‌دهندگان، ماینرها و کسب‌وکارهای پذیرنده آن بیشتر شود، ارزش و امنیت آن افزایش می‌یابد. این امر ایجاد یک رقیب با سطح امنیت و غیرمتمرکزسازی مشابه را بسیار پرهزینه و زمان‌بر می‌کند. علاوه بر این، بیت‌کوین موفق شده است تا به یک نام تجاری (Brand) جهانی تبدیل شود که مترادف با ارز دیجیتال است و اعتماد و شناخت بی‌سابقه‌ای را جذب کرده است.
امنیت و غیرمتمرکزسازی بی‌نظیر
هیچ ارز دیجیتال دیگری نتوانسته است به سطحی از غیرمتمرکزسازی و امنیت شبکه دست یابد که بیت‌کوین از طریق ماینینگ مبتنی بر اثبات کار (Proof-of-Work) و توزیع جهانی نودهای خود به دست آورده است. بسیاری از آلت‌کوین‌ها با مصالحه در زمینه غیرمتمرکزسازی یا امنیت مواجه شده‌اند که آن‌ها را در برابر حملات، دستکاری یا نظارت متمرکز آسیب‌پذیرتر می‌کند.
سیاست پولی تغییرناپذیر
قابل اعتماد بودن و قابل پیش‌بینی بودن سیاست پولی بیت‌کوین — با انتشار برنامه‌ریزی‌شده و سقف ثابت آن — یکی از کلیدی‌ترین ویژگی‌هایی است که آن را به یک ذخیره ارزش ایده‌آل تبدیل کرده است. بسیاری از پروژه‌های جایگزین فاقد این قطعیت هستند، یا سیاست پولی آن‌ها قابل تغییر توسط توسعه‌دهندگان یا دارندگان توکن است، که اعتماد بلندمدت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
جمع‌بندی
تغییر سقف عرضه ۲۱ میلیونی بیت‌کوین نه‌تنها یک چالش فنی، بلکه یک چالش ایدئولوژیک عمیق است که با هستهٔ ارزش‌های غیرمتمرکزسازی، کمیابی و اعتماد آن در تناقض قرار می‌گیرد. تاریخ نشان داده که جامعه بیت‌کوین در حفظ این ویژگی‌ها بسیار مصمم است. به همین ترتیب، ایجاد یک جایگزین معتبر که بتواند تمام ویژگی‌های منحصر به فرد بیت‌کوین — از امنیت و غیرمتمرکزسازی تا اعتماد و اثر شبکه — را replika کند، تاکنون غیرممکن بوده است. این عوامل در کنار هم، موقعیت بیت‌کوین را به عنوان دارایی برتر در این فضا تقویت کرده‌اند.